Poradnik - praca i życie w Belgii

Belgia jest jednym z najczęściej wybieranych krajów pod względem wyjazdów zarobkowych Polaków. Osiedliło się tam już prawie 80 tys. Naszych rodaków.  Jednak najbardziej popularna jest tam praca sezonowa, czyli zbiory owoców i warzyw. Jedną z kwestii, skłaniających do wyboru właśnie Belgii jest przede wszystkim łatwość w porozumiewaniu się. Belgowie mają aż trzy języki urzędowe –  francuski, niemiecki i niderlandzki. Język angielski nie sprawia Belgom kłopotu, więc Polacy znający tylko ten język też mogą bez problemów się nim porozumiewać. Do wyjazdu zachęca również minimalna stawka płac,  która jest tam dość wysoka.  Kubłem zimnej wody są jednak wysokie podatki obowiązujące w tym państwie oraz zarobki uzależnione od wieku pracownika. Najłatwiej znaleźć pracę mechanikom samochodowym, magazynierom, a także opiekunkom dzieci i osób starszych. Od 2009 roku Polacy mogą podjąć pracę w Belgii, bez uprzedniej konieczności ubiegania się o pozwolenie na pracę. Na tapetę weźmiemy takie tematy: jak wygląda system płac i wysokość zarobków oraz jak wygląda życie codzienne i zwyczaje tam panujące, a także opieka medyczna dla emigrantów.

 

Na jakich warunkach można podjąć zatrudnienie w Belgii?

Według najnowszych badań pracownicy w Belgii uchodzą za najszczęśliwszych na świecie.  Są przede wszystkim usatysfakcjonowani ze swojej pracy i zarobków. Dzieje się tak dlatego, że Belgia należy do grupy najbardziej rozwiniętych gospodarczo krajów Unii Europejskiej. Wysokie podatki nie przeszkadzają w codziennym życiu.  

Czas pracy

Według belgijskiego kodeksu pracy tydzień pracy trwa 38 godzin. W zależności od sektora pracy może być on dłuższy , ale i krótszy. Budowlańcy pracują 40 godzin w tygodniu, ale tym sposobem mają dodatkowe dni płatnego urlopu w roku. Według tamtejszego prawa , pracownik nie może pracować więcej niż 40 godzin tygodniowo, a dziennie więcej niż 9. Jeśli pracujemy nadliczbowo przysługuje nam wynagrodzenia za dodatkowy czas spędzony w miejscu pracy. Jednak liczba godzin nadliczbowych ma swój limit – nie może przekroczyć w ciągu trzech miesięcy 65! 

 

Wynagrodzenie za pracę

Wyższą płacę minimalną niż w Belgii posiada w Unii Europejskiej jedynie Luksemburg. Najsłabiej zarabiający Belg zarabia aż 8 razy więcej niż Bułgar. Wiele sektorów branżowych ma własną płacę minimalną, musi ona jednak wynosić co najmniej tyle ile zagwarantowane minimalne miesięczne dochody. Na początku 2015 było to 1300 euro na rękę. Kwota ta dotyczy jednak pracowników powyżej 21 roku życia, którzy pracują na pełen etat. Osoby małoletnie mogą liczyć na 70-96% standardowej pracy minimalnej. Praca poniżej 15 roku życia jest zabroniona. 

 

Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe

Wynagrodzenie przysługuje za każdą nadgodzinę wynosi 150% stawki godzinowej i aż 200% stawki, gdy praca w nadgodzinach wykonywana jest w niedzielę bądź święta. Największe powodzenie mają tam: elektrycy, opiekunki dla osób starszych, pracownicy produkcji, magazynierzy a także budowlańcy. 

 

System uznawania kwalifikacji zawodowych

Unia Europejska stworzyła system uznawania kwalifikacji zawodowych w ramach, którego wyróżniono zawody regulowane (wymagane są prawnie określone kwalifikacje) oraz zawody, które nie są prawie uregulowane w żaden sposób w przyjmującym państwie. Chcesz sprawdzić czy wykonywany przez Ciebie zawód jest regulowany, skorzystaj z naszej wyszukiwarki (trzeba znać nazwę wykonywanego zawodu w języku regionu, w którym chcemy pracować). Jeśli nasz zawód nie wymaga potwierdzenia umiejętności w urzędzie, warto mieć przy sobie polskie certyfikaty i dyplomy, które poświadczą o odbytych kursach bądź szkolenia – przetłumaczone oczywiście na odpowiedni język. Przed wyjazdem należy zorientować się w jakiej części kraju będziemy wykonywać pracę ,aby dopasować język dokumentów do przyszłego pracodawcy. Kwestie związane z uznawalnością kwalifikacji czy dyplomów regulują przepisy unijne. Jeśli chcemy, aby nasze kwalifikacje zostały uznane musimy przekazać pełną potrzebną dokumentację wraz z tłumaczeniem przysięgłym na język obowiązujący w wybranym rejonie (tłumaczenia dot. tylko dokumentów poświadczających kwalifikację). Jeśli nasze dokumenty są kopiami to potrzebne nam poświadczenie notariusza. To jakie dokumenty będą wymagane zależy głównie od urzędnika, który będzie nas obsługiwał. Potrzebne dokumenty:

• Wniosek o uznanie- wypełniony (dostępny na stronie belgijskiego oddziału NARIC)
• Kopia dowodu osobistego bądź paszportu
• Kopia kwalifikacji zawodowych i akademickich
• Zaświadczenie o dobrym stanie zdrowia (badania max . z przed 3 miesięcy), potwierdzające możliwość pracy na danym stanowisku

Dokumenty można składać osobiście w urzędzie, bądź wysłać pocztą, a władza ma 30 dni na informację zwrotną (np. prosząc o bardziej szczegółowe dokumenty).

Formalności, o których powinieneś wiedzieć podczas pobytu w Belgii

 

Meldunek

Pierwszą rzeczą, którą powinniśmy dopełnić zaczynając pracę w Belgii. Obowiązek meldunkowy przestrzegany jest tam wyjątkowo surowo. Przy wyjeździe z agencją pracy, pomoże nam ona przy formalności. Na zameldowanie mamy 8-10 dni od daty przyjazdu. Robimy to w miejscowym urzędzie gminy. Składamy odpowiednią deklarację, w której wpisujemy informację dotyczące miejsca i czasu pobytu, który zamierzamy spędzić w Belgii. Nie dotyczy to osób zamieszkujących w pensjonatach czy hotelach, lub czasowo przebywających w szpitalach, gdzie meldunku dokonuje administracja tych zakładów. Osoby, które planują pobyt w Belgii dłuższy niż 3 miesiące dostaną do wypełnienia wniosek, o wystąpienie o prawo do pobytu stałego. Prawo do pobytu stałego mogą uzyskać obywatele unii, którzy: są zatrudnieni bądź prowadzą działalność gospodarczą, posiadają środki wystarczające utrzymanie siebie i członków rodziny, mają zapewnione pełne ubezpieczenie zdrowotne. Z takim wnioskiem należy złożyć: ważny dokument potwierdzający tożsamość, formularz wielojęzyczny odpisu polskiego aktu urodzenia, formularz wielojęzyczny odpisu polskiego aktu małżeństwa (ze wzmianką o ewentualnym rozwodzie czy zgonie małżonka.

 

Zezwolenie na wykonywanie pracy

Jeżeli jesteśmy pracownikiem delegowanym, nasz pracodawca ma obowiązek wypełnić formularz w celu uzyskania dla nas pozwolenia na wykonywanie pracy. Limosa to system rejestracji pracowników zza granicy, którzy wykonują pracę na terenie Belgii. Pracodawca delegujący pracowników do pracy w Belgii ma obowiązek zgłoszenia tego faktu odpowiednim władzom. Składa się poprzez Internet deklarację – ma to miejsce przed rozpoczęciem faktycznej pracy. Wypełnia się więc formularz na stronie limosa.be . Ważne, jest wskazanie dokładnych dat rozpoczęcia,  ale i zakończenia pracy na delegacji. Informację o nas, które pracodawca musi podać to między innymi dane osobowe, rodzaj pracy bądź branże, a także konkretne miejsce, w którym wykonywana będzie praca. Jeśli będziesz miał kontakt z instytucjami belgijskimi (np. występując o zasiłek) lub Twój przyszły pracodawca będzie wymagał dokumentów urzędowych (np. dokumenty sądowe, administracyjne, akty notarialne czy tłumaczenia dokonane przez polskich tłumaczy przysięgłych), konieczne będzie umieszczenie na nich tzw. apostille poświadczającego ich autentyczność. Apostille zastępuje stosowaną do 13 sierpnia 2005 r. legalizację konsularną dokumentów, a jedynym polskim urzędem uprawnionym do wydawania apostille jest: Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP / Dział Legalizacji tel. (00 48 22) 5239463 lub (00 48 22) 5239128. Za wydanie apostille pobierana jest opłata w wysokości 60 zł, płatna znaczkami opłaty skarbowej.  

 

Co zrobić, gdy dopadnie nas choroba?

Belgijska służba zdrowia uchodzi za jedną z najlepszych w Unii Europejskiej. Jest to zasługą wysoko wykształconej kadrze lekarzy, ale również systemu reguł i przepisów.  Większość pracowników służby zdrowia jest samodzielna i ma wolną rękę w diagnozowaniu i wyborze odpowiedniej terapii dla pacjenta. Pacjent natomiast może przebierać w instytucjach medycznych nie będąc związanym z jednym lekarzem. Prawie każdy kto jest zamieszkuje w Belgii oficjalnie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu. Wyjątkiem są osoby które zostały oddelegowane do pracy z innego kraju członkowskiego UE oraz turyści. Wtedy stosowane są przepisy unijne.  Tacy pracownicy nie podlegają pod ubezpieczenie belgijskie, ale na podstawie zaświadczeń o opłaconym ubezpieczeniu w Polsce, mają prawo korzystać z podstawowych usług medycznych, na takich warunkach jak Belgowie.

Według przepisów UE będąc delegowanym do kraju członkowskiego Unii Europejskiej podlegamy przepisom lokalnym kraju, który nas przyjmuje. Jeśli, więc delegowani jesteśmy do pracy w Belgii przez polskiego pracodawcę i jesteśmy jednocześnie objęci system ubezpieczeń społecznych z Polski, mamy możliwość podjąć czasową pracę za granicę, bez konieczności opłacania tam składek na ubezpieczenie. Za pracowników najemnych składki są opłacane przez pracodawców w kraju, w którym znajduje się główna siedziba firmy. Aby uzyskać opiekę medyczną i zwrot kosztów dla pracowników delegowanych przed wyjazdem potrzebujemy takich dokumentów , jak:

 

• Formularz A1. To dokument stwierdzający gdzie mamy odprowadzać składki na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne. Każdy pracownik najemny musi posiadać ważny druk A1 oraz nosić go zawsze przy sobie. Ten druk dostaniemy w ZUSie. To na jego podstawie odprowadza się składki w Polsce i jednocześnie uzyskuje się zwolnienie z obowiązku płacenia tych składek w Belgii. Brak tego dokumentu może skutkować oskarżeniem nas o nielegalną pracę !!
• Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego, w skrócie EKUZ. Karta to dowód opłacania ubezpieczenia społecznego w Polsce. Uprawnia nas ona do  refundacji przez zagraniczny fundusz zdrowia części kosztów poniesionych podczas gdy zdarzy nam się coś złego. Karta jest imienna, więc każda osoba wybierająca się za granice powinna ją posiadać. Niestety EKUZ nie gwarantuje pełnego zwrotu kosztów. Z własnej kieszeni musimy zapłacić za transport sanitarny na terenie Belgii, a także transport medyczny do Polski. Korzystać z owej karty należy tylko i wyłącznie w placówkach, które mają podpisaną umowę z odpowiednikiem naszego NFZ. Zaleca się więc wykupienie dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego.
• Ubezpieczenie Assistance, dzięki niemu będziemy mogli skorzystać z pomocy tłumacza, czy zapewnimy sobie transport do Polski w razie wypadku. To co będzie zawierał nasz pakiet zależy w dużej mierze  od naszego ubezpieczyciela.

Po powrocie, należy udać się do najbliższej naszemu miejsca zamieszkania siedziby NFZ.  Jeśli korzystaliśmy z usług medycznych musimy tam złożyć odpowiednie zaświadczenia, aby móc uzyskać zwrot poniesionych kosztów. Mogą się nam przydać więc rachunki ze szpitala, dowody zapłaty z aptek, zaświadczenia wydane przez lekarza, a Nawet kopie recept. Kasy chorych obejmują nie tylko pracownika, ale także osoby pozostające na jego utrzymaniu. Składki do takowych kas odprowadzane są samoistnie.  Z naszych zarobków zabierane jest 7,35% na poczet ubezpieczenia. 3,55% odciągane jest z wypłaty a 3,80% płaci pracodawca. WAŻNE! Jeśli osoby zatrudnione u belgijskiego pracodawcy, posłużą się kartą EKUZ wydaną przez NFZ, będą zobowiązane do zwrotu kosztu świadczeń sfinansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.  

 

Płatna opieka medyczna

Wybierając się do lekarza, na pogotowie czy do szpitala trzeba liczyć się z opłatami. Związane jest to z faktem, iż w Belgii cała służba zdrowia jest sprywatyzowana. Po wizycie trzeba należność uregulować, dopiero później ubezpieczalnia zwróci nam częściowo poniesiona koszty. Najczęściej zwracane jest 60-70% kwoty. Należy pamiętać, że dopiero po 6 miesiącach pobytu będziemy mieć prawo do zwrotu kosztów leczenia. Można  to ominąć udowadniając, że przez poprzednie pół roku płaciliśmy składki zdrowotne w innym kraju. Do lekarza najczęściej zapisujemy się w Belgii telefonicznie, ustalając dokładny termin. U dentysty czy innego specjalisty musimy zapłacić od ręki gotówką bądź kartą. Dostajemy wówczas wydruk, na którym jest widoczna kwota usługi, i dopiero na jego podstawie możemy starać się o zwrot poniesionych kosztów, jednak maksymalnie wynosi to 75%. W tym celu należy wysłać druk do najbliższej siedziby ubezpieczyciela, lub po powrocie do kraju pokazujemy je osobiście w siedzibie NFZ. Wizyta u lekarza ogólnego kosztuje około 30 Euro. U specjalisty zapłacimy najmniej 50 euro. Cena uzależniona jest od doświadczenia lekarza, jego specjalizacji, a nawet miejsca, w którym przyjmuje.

 

Szpital

Pobyt w szpitalu zazwyczaj jest darmowy, opłaty ponosi kasa chorych, jednak jesteśmy zobowiązani do wpłacenia pewnych bezzwrotnych opłat. Pierwszy dzień pobytu w szpitalu to koszt około 40euro, każdy kolejny dzień to 15euro za osobę dorosłą, dziecko – 6euro, opłata a leki stosowane podczas pobytu w szpitalu – 1euro/dzień. Faktura za okres pobytu w szpitalu najczęściej przysyłana jest pocztą. W Belgii jest wiele placówek prywatnych, które nie mają podpisanych umów z kasami chorych. Jeśli korzystamy z ich pomocy, wówczas nie należy nam się zwrot z NFZ. Gdy pilnie potrzebujemy pomocy należy dzwonić pod nr 112, bądź 100. Transport karetką do szpitala jest 100% płatny poza dwoma wyjątkami: gdy karetka jest wzywana do wypadku przy pracy (zwrot 100% kosztów transportu), oraz gdy konieczność transportu została potwierdzona przez lekarza (zwrot 33% kosztów transportu).  

 

Zakwaterowanie

W dużych miastach tj. Belgia czy Antwerpia ciężko o tanie i ciekawe mieszkanie, ma to związek z gęstością zaludnienia. Mimo iż,  atrakcyjne mieszkania dość szybko znikają  to na rynku jednak wybór jest dość spory. Jeśli nasz pracodawca nie zapewnia nam zakwaterowania warto pomyśleć o znalezieniu czegoś na własną rękę. Ciekawą alternatywą są hostele,  mają ciekawe ceny i opinie o nich są łatwo dostępne w Internecie.  Koszt wynajmu pokoju waha się między 100, a 400 euro miesięcznie. Możemy wynająć także całe mieszkanie, tu ceny zaczynają się od 350 euro za kawalerki. Dwupokojowe mieszkanie to wydatek rzędu 500-900 euro. Jeśli wynajmujemy mieszkanie z czynszem, wszystkie rachunki mamy zapewnione w tej opłacie, natomiast jeśli właściciel mieszkania nie zagwarantował nam tego, samodzielnie musi martwić się o wybór dostawcy prądu czy gazu. Gaz i prąd jest w Belgii rozliczany tylko raz w roku, ale co miesiąc płacimy dostawcy rachunek. Raz w ciągu roku odczytywane są liczniki, na podstawie którego otrzymuje rozliczenie roczne. 

 

Urlopy

Każda osoba legalnie zatrudniona w Belgii ma pełne prawo do płatnego wypoczynku. Urlop wypoczynkowy  jest ustalany przez pracodawcę na podstawie ilości dni przepracowanych w poprzednim roku kalendarzowym. Jeśli pracowaliśmy pełen rok należy nam się 24 dni ( 6dniowy tydzień pracy) bądź 20 dni(5dniowy tydzień pracy). Dodatkowo otrzymujemy 10 płatnych dni wolnych przysługujących z tytułu świąt kościelnych i państwowych. Urlop macierzyński możemy rozpocząć nie wcześniej niż 6 tygodni przed terminem porodu, ale 7 dni przed porodem należy przerwać pracę, powiadamiając o tym uprzednio pracodawcę. Jeśli kobieta nie jest zatrudniona musi o swoim stanie powiadomić Urząd Pracy. Urlop macierzyński trwa jedynie 15 tygodni, a w przypadku ciąży mnogiej 17 tygodni. Urlop rodzicielski  trwa 10 dni . Możemy wykorzystać go jednorazowo bądź podzielić na części, pamiętając o tym, że trzeba go wykorzystać w ciągu 4 miesięcy od narodzin dziecka. Pierwsze 3 dni są pełnopłatne, pozostałe 7 to tylko 82% wynagrodzenia. Urlop wychowawczy przysługuje tylko rodzicom dzieci do 12 roku życia. Trwa on wedle wyboru:

• 3 miesiące – nie muszą następować po sobie, ale okres urlopu musi trwać min. 1 miesiąc
• 6miesięcy – czas pracy zostaje zmniejszony do pół etatu, a okres wypoczynku może być podzielony na 3 okresy po 2 miesiące
• 15 miesięcy – czas pracy zmniejszony do 4/5 etatu.

Warunkiem pójścia na urlop wychowawczy jest przepracowanie roku u tego samego pracodawcy, w okresie 15 miesięcy przed złożeniem wniosku.  

Zasiłki i świadczenia socjalne w Belgii

Zasiłek socjalny przyznawany jest osobom, które znalazły się w ciężkiej sytuacji materialnej i nie posiadają środków na utrzymanie siebie i rodziny. Osoby nie posiadające obywatelstwa belgijskiego mogą się starać o taki zasiłek tylko wtedy, gdy mają prawo do nieograniczonego pobytu. Publiczne Centrum Akcji Społecznych (CPAS) to organizacja pomagająca pomóc mniej zamożnym emigrantom. Mogą oni udzielić pomocy finansowej i materialnej, ale także wydać tymczasową kartę medyczną uprawniająca do nieodpłatnego korzystania z pomocy medycznej.

Belgia

Powrót do listy